Wat is BPA?
Bisfenol A (BPA) is een chemische stof die voor het eerst werd gesynthetiseerd in 1891, maar pas tussen de twee wereldoorlogen werd het bekend in de commerciele wereld. In de jaren 1930 ontdekte de Britse medisch onderzoeker Edward Charles Dodds dat BPA ook oestrogene eigenschappen heeft. Dit betekent dat de chemische structuur van BPA op oestrogeen lijkt, waardoor je lichaam het als zodanig herkent zodra het in je lichaam komt. Hiermee valt BPA dus in de categorie hormoonverstorende stof.
Vanaf de vroege jaren 1950 werd BPA gebruikt in epoxyharsen die werden verwerkt in beschermende coatings op metalen apparatuur, leidingen en voedselblikken, lijmen, antisliplagen en kunststoffen. Later werd BPA ook gebruikt in harde kunststoffen, elektronica, veiligheidsuitrusting, thermisch kassabonpapier en andere alledaagse items.
Waar zit BPA in?
Maar waar kun je BPA nu nog in ons dagelijks leven? BPA is een van de meest geproduceerde chemicaliën ter wereld en wordt vaak gebruikt bij de productie van polycarbonaat plastic, vaak te herkennen aan recycling symbool 7. Er werd aangenomen dat BPA veilig in het plastic zou blijven of in zulke lage niveaus zou vrijkomen dat het geen schade zou veroorzaken, maar dat bleek niet te kloppen.
De impact van BPA op mannen
In de loop der tijd is ontdekt dat blootstelling aan BPA, met name op het werk, verband houdt met een verminderde kwaliteit van sperma bij mannen. Mannen met detecteerbare niveaus van BPA in hun urine hebben vaak lagere spermakwaliteit, wat kan leiden tot vruchtbaarheidsproblemen. Het kan ook andere schadelijke effecten hebben, zoals een kortere geslachtsdelen bij zonen van mannen met een hoge BPA-blootstelling.
De impact van BPA op vrouwen
Voor vrouwen zijn de potentiële effecten nog ernstiger omdat BPA het vrouwelijke hormoon oestrogeen nabootst. Vrouwen met hoge BPA waarden in hun bloedniveaus hebben mogelijk een verhoogd risico op vruchtbaarheidsproblemen, miskramen en aandoeningen zoals PCOS en vroegtijdige menopauze. Bovendien is er een verhoogd risico op borstkanker bij blootstelling aan BPA, zelfs bij lage doses.
Onderzoekers hebben ook ontdekt dat blootstelling aan BPA tijdens de zwangerschap schadelijke effecten kan hebben op meerdere generaties. Experimenten hebben aangetoond dat het blootstellen van zwangere muizen aan BPA schade kan veroorzaken aan de eicellen van de nakomelingen, wat wijst op mogelijke langetermijneffecten.
In welke producten zit BPA?
Een lijst met producten waar vaak BPA in zit:
- Plastic drinkflessen
- Voedsel uit blik
- Plastic bewaarcontainers voor voedsel
- Voedselverpakkingsmaterialen zoals folie
- Kunststof drinkbekers en mokken
- Plastic keukengerei, zoals lepels en spatels
- Elektronische apparaten, waaronder computers, telefoons en televisies
- Plastic speelgoed
- Cosmetica verpakkingen, zoals make-up containers en crèmepotjes
Het probleem met "BPA-vrij"
Een van mijn grootste ergernissen is het label: “BPA-vrij” op bepaalde producten. Het kan namelijk zo zijn dat in deze producten BPS of BPF gebruikt is, in plaats van BPA. Technisch gezien zit er inderdaad geen BPA in, maar helaas komen BPF en BPS net zo slecht uit de tests als BPA. Dat is dus niet de oplossing. Zorg dus altijd dat je weet wat er wél in de producten zit, in plaats van wat er níet in zit.
Wat kun je doen om BPA te vermijden?
- Drink niet uit plastic, maar uit glas of roestvrij staal. Wij hebben hele mooie flessen van Equa in de webshop, die je veilig kunt gebruiken. Verminder je ook nog je blootstelling aan microplastics, 2 vliegen in 1 klap!
- Bewaar je voedsel niet in plastic, maar ook in glas of roestvrij staal, zoals de bakjes van Silberthal
- Koop je make-up liever in verpakkingen die niet van plastic zijn, maar bijvoorbeeld van glas.
- Eet minder vaak voedsel uit blik
Dit soort kleine veranderingen, maken een groot verschil op je blootstelling aan BPA. Rick Smith en Bruce Lourie onderzochten dit tijdens een experiment voor hun boek ‘Slow death by rubber duck’. Uit hun onderzoek kwam dat hun levels BPA met 7 keer verhoogden toen ze een dag lang voedsel uit blik aten. Dit betekent dus ook dat je je blootstelling 7 keer kan verlagen, door geen (of zo min mogelijk) voedsel uit blik te eten.
Boeken waar ik gebruik van heb gemaakt bij het schrijven van deze blog:
- Count down: How Our Modern World Is Threatening Sperm Counts, Altering Male and Female Reproductive Development, and Imperiling the Future of the Human Race – Shanna H. Swan
- Slow Death By Rubber Duck – Rick Smith & Bruce Lourie