In deze blog ga ik je alles vertellen over hormoonverstorende stoffen, wat ze doen en waar je ze kunt vinden. Maar we beginnen bij het begin: wat zijn hormonen eigenlijk? En waarom zijn ze zo belangrijk?
Hormonen: wat zijn het en wat doen ze?
Hormonen zijn chemische boodschappers die worden geproduceerd op verschillende plekken in het lichaam. Zo worden hormonen gemaakt in de hypofyse, de schildklier, alvleesklier, bijnieren, geslachtsorganen, bepaalde delen van de hersenen en de darmen. Ze spelen een hele belangrijke rol bij het reguleren en coördineren van tal van lichaamsfuncties en processen.
We weten op dit moment dat een mens honderden verschillende hormonen heeft en nog steeds wordt er meer onderzoek gedaan. Je kunt je dus ook wel voorstellen dat deze hormonen ontelbare functies in je lichaam hebben. We pakken er een paar bekende uit. Je hormonen regelen onder meer:
- Je metabolisme: Hormonen zoals insuline en glucagon reguleren de bloedsuikerspiegel en beïnvloeden het metabolisme van koolhydraten, vetten en eiwitten.
- Groei en Ontwikkeling: Groeihormoon, geproduceerd door de hypofyse, stimuleert de groei van weefsels en organen, vooral tijdens de kindertijd en adolescentie.
- Voortplanting: Geslachtshormonen zoals oestrogeen, progesteron en testosteron zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling van geslachtskenmerken, menstruatiecyclus, ovulatie en sperma- en eicelproductie.
- Stressrespons: Hormonen zoals cortisol, geproduceerd door de bijnieren, spelen een rol bij de reactie op stress
Zo heeft elk hormoon zijn eigen boodschap en is je endocriene systeem (je hormoonsysteem) een complex samenspel van al deze hormonen samen. Het evenwicht en de juiste werking van hormonen zijn essentieel voor een goede gezondheid. Wanneer je hormonen verstoord worden kan dit aanzienlijke effecten hebben op je lichaam en dit kan tot een breed scala aan gezondheidsproblemen leiden.
Hoe raken hormonen uit balans?
Er zijn verschillende manieren waarop je hormonen uit balans kunnen raken. Ik zet er een paar voor je op een rijtje, maar er zijn er nog meer:
- Stress: chronische stress kan leiden tot meer productie van het hormoon cortisol. Dit kan leiden tot verstoringen van andere hormonen zoals insuline, oestrogeen en testosteron. Daarom hoor je wel eens dat wanneer je gestresst bent, je vruchtbaarheid daalt.
- Ongezonde (of te weinig!) voeding: Heftige, langdurige schommelingen in de bloedsuikerspiegel en insulineresistentie kan de balans van andere hormonen verstoren.
- Gebrek aan slaap: Onvoldoende slaap kan leiden tot verstoringen in hormonen zoals cortisol, insuline, leptine (hormoon dat verzadiging reguleert) en ghreline (hongerhormoon), wat kan leiden tot gewichtstoename, verminderde cognitieve functie en andere gezondheidsproblemen.
- Leeftijd: Hormonale veranderingen en bijkomende disbalansen zijn onderdeel van het natuurlijke verouderingsproces. Zo komen ze voor bij vrouwen tijdens de zwangerschap, na de zwangerschap (wanneer het lichaam weer in balans moet komen) of tijdens de menopauze.
- Anticonceptie: ook sommige anticonceptiemethoden zoals de anticonceptiepil zijn “hormoonverstorend”, in dit geval dan wel met opzet ;).
- Milieuverontreinigende stoffen: Blootstelling aan hormoonverstorende stoffen in de omgeving, zoals bisfenol A (BPA), ftalaten en pesticiden, kan de normale werking van hormonen verstoren en verschillende gezondheidsproblemen veroorzaken.
Over dit laatste kopje gaat dit artikel vooral! Dit zijn namelijk de hormoonverstorende stoffen in onze omgeving die, zonder dat jij het doorhebt, je hormoonsysteem kunnen verwarren.
Hoe werken hormoonverstorende stoffen?
Deze hormoonverstorende stoffen werken op verschillende manieren. Ik neem oestrogeen hier als voorbeeld om het beter uit te kunnen leggen. Niet zo toevallig is oestrogeen ook een van de hormonen die makkelijk verstoord kan worden. Hier zijn een aantal manieren als voorbeeld:
- Imitatie van oestrogeen: sommige hormoonverstorende stoffen hebben een structuur die lijkt op die van natuurlijk oestrogeen. Wanneer deze stoffen het lichaam binnenkomen, kunnen ze zich binden aan de oestrogeenreceptoren op de cellen, waardoor ze het effect van oestrogeen kunnen nabootsen. Dit kan leiden tot een overstimulatie van de receptoren.
- Blokkering van oestrogeenreceptoren: Andere hormoonverstoorders kunnen de werking van oestrogeen blokkeren door zich te binden aan oestrogeenreceptoren en ze te blokkeren voor natuurlijk oestrogeen. Hieroor kunnen de normale effecten van oestrogeen worden verminderd of geremd.
- Verstoring van oestrogeenproductie: sommige hormoonverstoorders kunnen de productie van oestrogeen in het lichaam beïnvloeden door de activiteit van enzymen die betrokken zijn bij de oestrogeenproductie te verstoren. Dit kan leiden tot een verstoring van de balans tussen verschillende vormen van oestrogeen in het lichaam.
De impact van hormoonverstorende stoffen op vrouwen
Vooral vrouwen zijn bijzonder vatbaar voor de effecten van hormoonverstorende stoffen vanwege hun unieke hormonale cyclus zoals de menstruatie, zwangerschap of menopauze. Deze cycli zijn al gevoelig voor verstoring en de blootstelling aan externe hormoonverstoorders kan de zaken verergeren.
Waar heeft dit dan invloed op?
Vruchtbaarheid
Een van de meest zorgwekkende effecten van hormoonverstorende stoffen bij vrouwen is de impact op de vruchtbaarheid. Studies hebben aangetoond dat blootstelling aan deze stoffen kan leiden tot menstruatiestoornissen, verminderde eicelkwaliteit en zelfs onvruchtbaarheid. Dit kan zowel op korte als lange termijn ernstige gevolgen hebben voor vrouwen die een kinderwens hebben.
Borstkanker
Hormoonverstorende stoffen worden ook in verband gebracht met een verhoogd risico op borstkanker. Deze chemicaliën kunnen de ontwikkeling van kankercellen bevorderen door hun invloed op oestrogeenreceptoren in de borstweefsels.
Hormonale disbalansen
Hormoonverstorende stoffen kunnen leiden tot of bijdragen aan een breed scala aan hormonale disbalansen. Van onregelmatige menstruatiecycli tot symptomen van premenstrueel syndroom (PMS), tot PCOS en endometriose, de verstoring van hormonen kan leiden tot tal van ongemakken en gezondheidsproblemen voor vrouwen van alle leeftijden.
Waar vind je hormoonverstorende stoffen?
Hormoonverstorende stoffen vind je tegenwoordig op veel plekken om ons heen, maar ik zet de belangrijkste blootstellingen voor je op rij:
In de keuken
- Plastic bakjes: veel mensen bewaren hun voedsel in plastic bakjes of nemen hun lunch mee in plastic broodtrommels. De kans is groot dat er BPA/BPF/BPS of ftalaten gebruikt zijn om jouw plastic bakjes te maken. Vervang deze liever voor glazen of RVS bakjes
- Plastic drinkflessen: naast de ontelbare microplastics die je in je lichaam krijgt van het drinken uit plastic, kan ook hier BPA of ftalaat in zitten. Drink liever uit glas of keramiek.
- Plastic kookgerei: ook snijplanken en spatels kunnen deze hormoonverstorende stoffen vrijlaten, kies liever voor houten spatels, houten snijplanken of glazen snijplanken
In huis:
- Schoonmaakmiddelen: Schoonmaakmiddelen bevatten ontzettend veel nasty chemicaliën en dat is helemaal niet nodig. Je kunt beter voor schoonmaakmiddelen gaan met natuurlijke schoonmaakelementen erin, deze zijn ook nog eens beter voro het milieu zodra je ze doorspoelt. Kijk bijvoorbeeld eens naar de schoonmaakproducten van Attitude of Sonett.
- Luchtverfrissers: zoals die geurtjes die je in het stopcontact steekt. Hier komen super veel toxinen door vrij. Zet liever wat vaker je ramen open, daarmee maak je je binnenlucht ook nog eens schoon
- Geurkaarsen: Jup, I hate to break it to you, maar waxinelichtjes en in het bijzonder geurkaarsen zijn niet goed voor je gezondheid. Waxinelichtjes worden gemaakt van paraffine, een stof dat wordt verkregen uit aardolie. Wanneer de kaars op brand komen er aardig van schadelijke chemicaliën vrij. Geurkaarsen zijn nóg erger doordat er ook nog synthetische parfum bij vrijkomt, dat je direct inademt. In synthetische parfum kunnen honderden verschillende gifstoffen worden gebruikt. Kies liever voor kaarsen van bijenwas of sojawas.
In de badkamer:
- Cosmetica: van make-up tot dagcrèmes tot shampoo’s, stuk voor stuk is er kans dat ze hormoonverstorende stoffen bevatten. Kijk dus eens kritisch naar de etiketten van je cosmetica producten. Weet je niet waar je naar moet kijken? Gebruik de INCI-beauty app om te kijken hoe jouw cosmetica scoort. Je kunt je product makkelijk scannen en dan krijgt het een score van 0/20. Krijg je product onder de 12? Weg ermee. Geen zin om al je producten langs te gaan? Neem dan eens een kijkje in onze webshop. Onze producten zijn helemaal vrij van hormoonverstorende (en andere schadelijke 😉 stoffen.
Het vermijden van hormoonverstorende stoffen is niet zo moeilijk als je weet waar je op moet letten. Heb je vragen over hormoonverstorende stoffen of wil je dat ik met je mee kijk naar bepaalde producten? Voel je dan vrij om me een mailtje te sturen op info@lotbynature.com of stuur me een berichtje op mijn instagram.