Er kleeft een naar geurtje aan je parfum
Parfum komt voor in bijna alle producten die we gebruiken: je dagcrème, je shampoo, je spray parfum, je mascara, wasmiddel, deodorant maar zelfs in producten waar je het niet verwacht zoals tampons en toiletpapier.
Dat producenten het overal in stoppen heeft een reden: geur speelt een belangrijke rol in menselijk gedrag. Een lekkere geur kan een kalmerend effect hebben, een vieze geur kan zorgen voor een oncomfortabel gevoel. Maar je parfum kan een nare bijsmaak hebben.
Parfums bevatten namelijk een complexe combinatie van chemische stoffen zoals ‘volatile organic compounds’ (VOCs), parabenen, maar ook ftalaten.
En over die ftalaten willen we het iets uitgebreider hebben vandaag. Ftalaten zorgen er namelijk voor dat de geur van parfum langer blijft zitten, maar ftalaten hebben ook nadelen…
Ftalaten en vruchtbaarheid
Ftalaten staan erom bekend dat ze de vruchtbaarheid bij zowel mannen als vrouwen kunnen verstoren. In deze blog lees je wat ftalaten zijn, de invloed ervan op je lichaam, hormonale balans en vruchtbaarheid, en hoe je deze schadelijke stoffen kunt vermijden.
Wat zijn ftalaten?
Ftalaten zijn weekmakers die onder meer gebruikt worden in plastic, behang, meubels, kinderspeelgoed (ja, echt!) en zoals benoemd: cosmetica producten. Het zorgt ervoor dat producten flexibel worden of dat ingrediënten goed binden.
Een aantal ftalaten zijn officieel verboden in verzorgingsproducten. Dit geldt nog niet voor alle ftalaten. Daarbij komen ze helaas (ook de verboden ftalaten) nog wel voor in parfums. Die, je raadt het al, worden toegevoegd aan verzorgingsproducten.
Wanneer ftalaten je lichaam binnenkomen, kunnen ze zich in alle uithoeken verspreiden. Zo zijn ze terug te vinden in urine, bloed en borstvoeding.
Vrouwen hebben vaak hogere niveaus van ftalaten in hun urine dan mannen, dit komt door hun hogere blootstelling aan personal care products oftewel cosmetica. Dit is direct een bewijs dat er wel degelijk ftalaten in cosmetica zitten, ondanks dat ze niet altijd expliciet benoemd staan.
Ftalaten en vruchtbaarheid bij mannen
Ftalaten kunnen bij mannen androgene hormonen imiteren en verstoren. Dit zorgt een verlaging van het hormoon testosteron en een verminderde spermakwaliteit. Daarbij kunnen sperma cellen van de man ook abnormale vormen krijgen bij blootstelling aan ftalaten.
De schadelijke effecten van ftalaten hebben niet alleen impact gedurende het leven van een man, maar al tijdens de zwangerschap van zijn moeder. Als de moeder van de man tijdens de zwangerschap al een verhoogde blootstelling aan ftalaten had, kan haar zoon daar de rest van zijn leven de gevolgen van hebben. Dus, de impact van ftalaten op de gezondheid begint al in de baarmoeder.
Ftalaten en vruchtbaarheid bij vrouwen
Ftalaten kunnen bij vrouwen oestrogene hormonen imiteren. Dit zorgt voor een verstoorde hormoonbalans. De reproductieve werking van het lichaam heeft hieronder te lijden.
Bij een vrouw kan de blootstelling aan ftalaten:
- De groei van eicellen saboteren
- De ovulatie saboteren en anovulatie veroorzaken
- De menstruatiecyclus verkorten
- De groei van de embryo negatief beïnvloeden
- De vruchtbaarheid verminderen
- De kans op miskramen vergroten
- De kans op andere zwangerschapscomplicaties verhogen
- Vroegere menopauze
Vooral wanneer je zwanger bent is het zó belangrijk om blootstelling aan ftalaten te vermijden. Wanneer een vrouw eenmaal zwanger is, kan een te grote ftalaat belasting op haar lichaam een ontwikkelingsachterstand bij haar baby veroorzaken. Ook is er een relatie tussen blootstelling aan ftalaten van de moeder en een lager geboortegewicht van de baby.
Naast het effect op je reproductieve organen, kunnen ftalaten ook invloed hebben op andere hormonale processen in je lichaam. Zo hebben bepaalde ftalaten een relatie met insulineresistentie, overgewicht en hogere bloeddruk.
Je lichaam kan ftalaten afbreken
Het goede nieuws is dat ftalaten afgebroken kunnen worden door het lichaam en ze niet bioaccumulatief zijn. Bioaccumulatief betekent dat de stoffen zich opbouwen in je lichaam en moeilijk tot niet afbreekbaar zijn door je lichaam. Sterker nog, de meeste ftalaten kunnen binnen zo’n 12 uur uit een gezond lichaam worden geëlimineerd. Maar wanneer je ze constant blijft binnen krijgen, doe je dit lichaam afbrekende effect teniet.
Tijd om ftalaten te vermijden dus.
In welke cosmetica producten zitten ftalaten?
Zoals hierboven al kort benoemd kun je ftalaten vooral terug vinden in synthetische parfum. Dat is waarom wij het zo belangrijk vinden dat er geen synthetische parfum in onze producten zit. Op dat moment kun je namelijk niet meer controleren of je producten schadelijke stoffen zoals ftalaten bevatten.
Verder zijn er nog een aantal verzorgingsproducten en haarverzorging die gebruik maken van bepaalde soorten ftalaten. Deze kun je herkennen doordat ze op de ingrediëntenlijst benoemd staan: woorden eindigend op -phtalate kun je beter vermijden.
Hoe kan ik blootstelling aan ftalaten vermijden?
- Vermijd plastic bewaarcontainers voor je eten, gebruik liever glazen bakjes om je eten in te bewaren
- Vermijd opwarmen van voedsel in plastic
- Ventileer je huis regelmatig
- Controleer de labels op je favoriete producten en kijk of er -phtalate op de ingrediëntenlijst staat
- Vermijd synthetische parfum in al je producten, van cosmetica, tot wasmiddelen, tot toiletpapier. Bekijk hiervoor het label op de ingrediëntenlijst van je producten. Als er niet expliciet aangegeven staat dat parfum van een natuurlijke bron afkomt, heb je waarschijnlijk te maken met een synthetisch parfum. Die moet je proberen te voorkomen. In onze webshop verkopen we alleen producten met natuurlijke geuren. Wil jij overstappen naar (hormoon)vriendelijkere producten. Neem dan eens een kijkje in onze webshop
De bronnen die ik gebruikt heb bij het schrijven van deze blog
*Federica Romani, Anna Tropea, Elisa Scarinci, Alex Federico, Cinzia Dello Russo, Lucia Lisi, Stefania Catino, Antonio Lanzone, Rosanna Apa. Endocrine disruptors and human reproductive failure: the in vitro effect of phthalates on human luteal cells. Fertility and Sterility. Volume 102, Issue 3. 2014. Pages 831-837
*Monneret, C. (2017). What is an endocrine disruptor?. <em>Comptes rendus biologies</em>, <em>340</em>(9-10), 403-40
* Swan, S.H. (2022, March). Book: Count Down: How Our Modern World Is Threatening Sperm Counts, Altering Male and Female Reproductive Development, and Imperiling the Future of the Human Race
*Wang, Y., & Qian, H. (2021, May). Phthalates and their impacts on human health. In <em>Healthcare</em><span> </span>(Vol. 9, No. 5, p. 603). MDPI.